พระเอกลิเกบางคนเป็นลิเกเงินล้าน แต่พระเอกอีกกี่คนที่ต้องเป็นลิเกเงินร้อยในยามข้าวยากหมากแพง..ยามที่วัฒนธรรมกำลังจะถูกกระแส
โลกาภิวัฒน์กลืนหาย เขาคนนี้ยังคงยืนหยัดมาได้ด้วยความรักและภาคภูมิในศิลปวัฒนธรรมไทยในสาขา..ลิเก..!
เพราะเป็นสิ่งที่พ่อแม่ปู่ย่าตายายของพวกเขา ดำรงรักษาสืบมาคู่กับแผ่นดินไทยและคนไทย..
อาชีพลิเกกำลังตกต่ำ ไม่มีงานแสดงทำให้ชาวคณะ “กระดิ่ง เสียงเพชร” ต้องลำบาก พระเอกซึ่งเป็นขวัญใจแม่ยกของคณะลาออกไปอยู่กับวงดนตรีลูกทุ่งที่ดูจะมีอนาคตกว่า โต้โผสุก..หัวหน้าคณะคิดหาวิธีที่จะฟื้นคืนชีพลิเกใหม่ ทำให้คณะกลายเป็น “ลิเกเงินล้าน” ให้ได้ จึงให้ธงทองหลานชายกำพร้าพ่อแม่ ซึ่งสุกเลี้ยงและส่งให้ไปเรียนเทคนิคที่กรุงเทพฯ แต่ธงทองก็กลับทำตัวเป็นนักเลง มีเรื่องตีรันฟันแทงกับเอกชัยคู่อริต่างสถาบัน สร้างความเดือดร้อนให้สุกต้องไปประกันตัวอยู่เสมอ สุกจึงคิดจะฝึกให้หลานชายคนนี้เป็นพระเอกลิเก แต่ธงทองปฏิเสธ เพราะเขาฝันที่จะเป็นนักดนตรีวงสตริง วันหนึ่งธงทองขับรถมอเตอร์ไซด์ซิ่งถูกตำรวจจับ สุกไม่ยอมประกันตัวหลานชายนอกเสียจากว่าธงทองจะยอมเปลี่ยนวิถีชีวิตมาเป็นพระเอกลิเก
ธงทอง จำยอม วางแผนว่าเมื่อออกจากห้องขังแล้วจะหนีสุกไป แต่สุกวางแผนดักจับ ทำให้ธงทองต้องเดินทางกลับอยุธยากับโต้โผสุกและหัดลิเกกลางทุ่งนา สุกจับธงทองกดน้ำเพื่อให้มีเสียงสำลักลูกคอ สั่นหัวใจแม่ยก ทำการฝึกด้วยเทคนิคแบบโบราณหลายวิธี เพื่อให้ธงทองเล่นลิเกให้ได้ ในคณะมีทั้งหยุมหยิมดาวร้ายซึ่งเขม่นธงทองแต่แรกพบ กระตั้วตลกชาย ลำพูนางร้าย พวกระนาด ฆ้องวง และคนเก็บตั๋ว ความยากไร้ในการใช้ชีวิตที่ตีนถีบปากกัดทำให้ธงทองเริ่มเข้าใจถึงความยากลำบากของคนที่พยายามจะรักษาสมบัติเก่าแก่ อันเป็นมรดกตกทอดทางวัฒนธรรมของชาวคณะ “ลิเก” โดยเฉพาะอย่างยิ่งโต้โผสุกผู้เป็นลุง ซึ่งแต่งทั้งเรื่อง คำกลอน และติดต่อรับงานจากเจ้าภาพ เพื่อให้ชาวคณะอยู่ได้
แก้วกุดั่น ลูกสาวคนเดียวของนักธุรกิจใหญ่ หนีพิธีแต่งงานทั้งที่อยู่ในชุดเจ้าสาว เพราะถูก ชาติสรรและลักษณา บิดามารดา จับแต่งงานกับ กำภุ ลูกชายของนักธุรกิจเพชรส่งออก เพราะกำภุเป็นคนร่ำรวยมีมรดก ขณะที่วิ่งไล่จับตัวแก้วกุดั่น แก้วกุดั่นหลบเข้าไปอยู่ท้ายรถขนเครื่องของพวกลิเก เมื่อไปถึงบ้านงานนางเอกลิเกไม่ยอมขึ้นเวที เพราะต่อรองเรื่องค่าตัวไม่ได้ จึงผละหนีไปทำให้สุกต้องรีบแต่งหญิงเพื่อขึ้นไปแสดงเป็นนางเอกแทน แต่ถูกคนดูโห่ ธงทองจึงออกความคิดผลักให้แก้วกุดั่นในชุดเจ้าสาวออกไปเล่นเป็นนางเอก ในบทบาทที่กำลังถูกดาวร้ายฉุดคร่า แก้วกุดั่นไม่เข้าใจบทจึงต่อสู้ เพราะมีนิสัยดื้อรั้นที่ไม่ยอมใคร จนดาวร้ายมีอาการปางตายทำให้คนดูชอบใจปรบมือเชียร์นางเอกกันลั่น
เมื่อคณะลิเกกลับถึงอยุธยา ธงทองจึงไล่ให้แก้วกุดั่นกลับไป แต่แก้วกุดั่นไม่ยอมกลับ
ขอติดตามอยู่ในคณะลิเก แก้วกุดั่นปกปิดฐานะที่แท้จริง สุกจำต้องรับแก้วกุดั่นไว้ในคณะลิเก ให้ทำหน้าที่ผู้ช่วยนางปริกแม่ครัวประจำคณะ แต่แก้วกุดั่นก็ทำอะไรไม่เป็นเพราะเป็นลูกคนรวย ทำให้เกิดทั้งเรื่องปวดหัวและเรื่องครื้นเครงอยู่เสมอ
หยุมหยิม ดาวร้ายประจำคณะ ที่ร้ายทั้งนอกโรงและหลังโรงพอใจในตัวแก้วกุดั่น จึงหาโอกาสปลุกปล้ำแก้วกุดั่น แต่กลับถูกแก้วกุดั่นใช้ศิลปะป้องกันตัวที่ตนเองมีดีกรีเป็นถึงแชมป์กีฬามหาวิทยาลัยเอาตัวรอดได้ ท่าทางของแก้วกุดั่นเข้มแข็ง แกร่งกร้าว เป็นตัวของตัวเอง จึงไม่ยอมสยบให้กับผู้ชายที่แข็งแรงกว่าเช่นธงทอง ทั้งสองมีเรื่องทะเลาะกันอยู่ตลอดเวลา แต่เพราะเหตุจำเป็นหานางเอกไม่ได้ โต้โผสุกจึงจำต้องให้แก้วกุดั่นขึ้นแสดงเป็นนางเอกในบทบาทใหม่ คือเป็นนางเอกรุ่นใหม่ที่ไม่ยอมแพ้ผู้ชาย ยิ่งทำให้คนดูพอใจยิ่งขึ้น แม่ยกต่างชื่นชอบในตัวแก้วกุดั่น จนกระทั่งชาวคณะเริ่มมีงานแสดงพอได้ประทังชีวิต
เมื่อหยุมหยิมหายดีแล้วจึงตั้งแง่กับโต้โผ ขอบทบาทของดาวร้ายที่มีการปลุกปล้ำนางเอก หยุมหยิมแกล้งฉวยโอกาสลวนลามแก้วกุดั่น แต่ก็ถูกนางเอกสู้จนหยุมหยิมต้องเจ็บตัวไปเกือบจะทุกครั้ง แก้วกุดั่นมาอยู่ในคณะลิเก เริ่มเรียนรู้ชีวิตที่ยากลำบากของชาวคณะลิเก ที่ต้องอาบเหงื่อต่างน้ำทำมาหาเลี้ยงชีพด้วยการทอดแหหาปลา ต้องเร่ร่อนไปเปิดวิกแสดงในตลาดเพื่อใช้วิชาชีพหาเงินมาซื้ออาหารเลี้ยงกันเพียงแค่อิ่มท้อง บางทีก็ได้เงิน บางทีก็ได้เป็นผักหญ้าอาหารถ้าในตลาดมีแม่ยกเป็นพวกแม่ค้า ธงทองต้องร้องกลอนออดอ้อนแม่ยก เพื่อให้ได้รางวัลมาเลี้ยงคณะลิเก
กำภุ เจ้าบ่าวของแก้วดุดั่น จ้างนักสืบเอกชนสืบหาตัวเจ้าสาว ซึ่งหนีไปในวันแต่งงาน ชาติสรรและลักษณาก็ป่าวประกาศหาตัวแก้วกุดั่นทางหน้าหนังสือพิมพ์ ทำให้เอกชัย อดีตนักเรียนคู่อริของธงทองพบข่าวของแก้วกุดั่นทายาทเศรษฐีในหน้าหนังสือพิมพ์ จึงวางแผนตามหาตัว
แก้วกุดั่นเพื่อจับมาเรียกค่าไถ่ จนพบว่าแก้วกุดั่นมาเป็นนางเอกลิเกอยู่ในคณะของธงทองซึ่งเป็นศัตรูหมายเลขหนึ่ง จึงบุกขึ้นไปจับตัวแก้วกุดั่น คนดูคิดว่าเป็นพวกกลุ่มดาวร้ายของหยุมหยิม จึงช่วยกันเอารองเท้าขว้างปาเพื่อช่วยนางเอก ทำให้เอกชัยกับพวกต้องล่าถอยกลับไป พร้อมกับวางแผนที่จะจับตัวแก้วกุดั่นไปเรียกค่าไถ่จากชาติสรรและลักษณาให้จงได้
เมื่อธงทองรู้ว่าแท้จริงแล้วแก้วกุดั่นเป็นทายาทเศรษฐี จึงพยายามให้แก้วกุดั่นกลับไปหาพ่อแม่ แต่แก้วกุดั่นไม่ทิ้งคณะลิเกที่ยามนี้คนกำลังติดนางเอก ทำให้เริ่มมีงานแสดงพอเลี้ยงปากท้อง แก้วกุดั่นค่อยๆ ปรับตัว ให้คุ้นเคยกับความยากจน ใช้ชีวิตเรียบง่ายแบบพอเพียง ความใกล้ชิดและความเห็นอกเห็นใจกันในยามยาก ทำให้แก้วกุดั่นและธงทองเกิดความรักต่อกัน หยุมหยิมดาวร้ายประจำคณะพยายามขัดขวางเพราะตนเองก็หลงรักแก้วกุดั่นเช่นกัน รักแบบที่แสดงออกไม่เป็นจึงแสดงแต่ความร้ายๆ เหมือนบทบาทดาวร้าย ไม่เพียงแต่แก้วกุดั่นจะหลงรักธงทองเท่านั้นแต่ยังหลงรักวัฒนธรรมพื้นบ้านสาขาลิเก ไม่ต้องการให้หายไปจากสังคมไทย แก้วกุดั่นและธงทองจึงพยายามทุกวิถีทางที่จะทำให้ลิเกเป็นความบันเทิงที่อยู่ในความนิยมของคนรุ่นใหม่ ลำพูนางร้ายประจำคณะซึ่งหลงรักธงทองอยู่ก่อนแล้ว พยายามทำทุกวิธีที่จะกำจัดแก้วกุดั่นออกไปจากคณะ เมื่อรู้ว่าเอกชัยมีแผนจับตัวแก้วกุดั่น ลำพูจึงให้ความร่วมมือกับเอกชัย เพื่อกำจัดแก้วกุดั่นไปจากคณะลิเก แต่ลำพูก็ตกเป็นของเอกชัยเพราะถูกหลอกใช้
คณะลิเก “กระดิ่ง เสียงเพชร” ได้รับการติดต่อให้ไปเล่นในทีวี. ชาติสรรและลักษณาจำได้ว่าเป็นแก้วกุดั่นลูกของตนเอง จึงส่งคนไปจับตัวแก้วกุดั่น แต่ธงทองก็พาแก้วกุดั่นหนีรอดมาได้อย่างหวุดหวิด ยิ่งทำให้หนุ่มสาวทั้งสองยิ่งรักกันมากยิ่งขึ้น
กำภุเดินทางมาอยุธยาเพื่อซื้อตัวธงทองมาเป็นนักร้องลูกทุ่ง เพราะเห็นโอกาสจากความโด่งดังของลิเกเงินร้อย ที่กำลังจะกลายเป็นลิเกเงินล้าน “กระดิ่ง เสียงเพชร” ที่ขณะนี้เริ่มมีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วประเทศในฐานะลิเกรุ่นใหม่ เล่นโดนใจคนดู แต่กำภุก็มีแผนร้ายทำลายความรักของแก้วกุดั่นและธงทอง ธงทองดีใจที่จะได้เป็นนักร้องลูกทุ่งที่มีทั้งชื่อเสียงและเงิน โดยไม่รู้ว่าเป็นเพียงแผนของกำภุที่จะทำให้แก้วกุดั่นเห็นว่าธงทองเป็นจอมลวงโลก เห็นแก่เงินมากกว่าศิลป
ธงทองเดินทางเข้ากรุงเทพฯ ชาติสรรและลักษณามารับตัวแก้วกุดั่นกลับ สุกและชาวคณะไม่มีทั้งพระเอกและนางเอก เหลือแต่เพียงดาวร้ายจึงวางแผนให้คณะตลกแต่งหญิงขึ้นเล่นแทนนางเอก แต่ถูกคนดูโห่ไล่ ชาวคณะสิ้นหนทางที่จะนำพาคณะลิเกให้ไปรอด จึงปรึกษากันจะล้มคณะ เพราะไม่มีทั้งพระเอกเงินร้อย และนางเอกแก้วกุดั่น แก้วกุดั่นกำลังจะเดินทางไปเรียนต่อเมืองนอก แต่เพราะเห็นโต้โผสุกร้องลิเกบท “ขอทาน” ออกโทรทัศน์ ทำให้แก้วกุดั่นต้องร้องไห้เพราะความสงสารเพื่อนร่วมอาชีพ
แก้วกุดั่นจึงตัดสินใจละทิ้งเงินในกองมรดก กับฐานะทายาทเศรษฐี กลับมาขึ้นเวทีเป็นนางเอก เอกชัยกับพวกขึ้นฉุดแก้วกุดั่นบนเวทีเพื่อเรียกค่าไถ่ แก้วกุดั่นต่อสู้ ซ้อมเอกชัยและพวก คนดูอินในบทบาทของนางเอกผู้ไม่ยอมแพ้ใคร จึงกรูกันขึ้นเวทีรุมกระทืบเอกชัยจนต้องยกพวกหนีไป
ธงทองมาใช้ชีวิตนักร้องลูกทุ่งอย่างไม่มีความสุข เพราะจิตใจของธงทองคิดถึงแต่ชาวคณะลิเก ซ้ำยังคิดถึงแก้วกุดั่น เมื่อธงทองขึ้นไปร้องเพลงบนเวที ขณะที่ร้องเพลงชื่อ “ลิเกเงินร้อย” กลับยิ่งคิดถึงเพื่อนร่วมคณะลิเก และคิดถึงแก้วกุดั่น ยิ่งขึ้น ทำให้ธงทองวิ่งลงจากเวทีทั้งที่ยังร้องเพลงไม่จบ เมื่อกลับถึงอยุธยาพบว่าคณะลิเกเดินทางไปแสดงงานวัดจึงตามไป ขณะนั้นโต้โผสุกไม่มีพระเอกจึงให้หยุมหยิมเลื่อนจากดาวร้ายเป็นพระเอกคู่กับแก้วกุดั่น หยุมหยิมมีความสุขมากแต่เมื่อถึงบทเข้าพระเข้านาง หยุมหยิมจะจูบนางเอก พระเอกตัวจริงคือธงทองก็พรวดพราดเข้ามา ทำให้หยุมหยิมโกรธจัด จนกลายเป็นดาวร้ายเหมือนเดิม
บรรดาแม่ยก ปรบมือให้การต้อนรับพระเอกเงินร้อยด้วยความรัก ทำให้ธงทองได้รู้ว่ายังมีคนที่รักและเฝ้ารอคอยผลงานของเขาต่อไป
เอกชัยกับพวกพร้อมอาวุธในมือเข้าทำร้ายคณะลิเก ชาวคณะสู้ไม่ได้ เอกชัยจึงฉุดตัวแก้วกุดั่นลงไปจากเวที ธงทองเข้าขวาง เอกชัยจึงยกปืนขึ้น ลำพูวิ่งเข้ามาขวางไว้ด้วยความรักที่มีต่อธงทอง ทำให้เอกชัยยิงลำพูบาดเจ็บก่อนลากแก้วกุดั่นออกไป ธงทองจึงติดตามไปช่วยแก้วกุดั่น
ทั้งสองจึงกลับมาอยู่ร่วมคณะ หยุมหยิมและลำพูเห็นอกเห็นใจกัน เพราะต่างผิดหวังในความรัก สุกมีกำลังใจในการแต่งเรื่องแต่งคำกลอนสำหรับบทลิเก ทั้งธงทองและแก้วกุดั่นต่างกลับมาช่วยกันฟื้นฟูอาชีพอันเก่าแก่ทรงคุณค่าทางวัฒนธรรมเพื่อไม่ให้สูญหาย เป็นมรดกตกทอดไปถึงคนชั้นลูกหลานไทยเช่น..ลิเก
ธงทองและแก้วกุดั่นต่างรู้ว่าเมื่อศิลปินทุกคนพยายามไปให้ถึงที่หมาย ไม่ว่าจะเหนื่อยยากลำบากสักเพียงใด ความพยายามย่อมส่งผลนำพาชีวิตไปสู่ความสำเร็จดังเช่น “พระเอกเงินร้อย” คนนี้กลายเป็น “ลิเกเงินล้าน” ในที่สุด.
บันทึกภาพ: บริษัทมงคล การละคร จำกัด